Trong quá trình sử dụng máy tính, sẽ có không ít những trường hợp chúng ta để mất một số dữ liệu quan trọng. Nguyên nhân có thể đến từ các lỗi trong thiết bị hoặc do sự sơ xuất của người dùng. Để khôi phục dữ liệu đã mất, bạn cần phải hiểu thuật ngữ Data Recovery. Vậy Data Recovery là gì? Những phần mềm nào giúp khôi phục dữ liệu tốt nhất? Các bạn hãy cùng Trang thủ thuật tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Tìm hiểu chung về Data Recovery
Data Recovery là gì?
Data Recovery tạm dịch: Khôi phục dữ liệu hay phục hồi dữ liệu, được định nghĩa là quá trình lấy lại thông tin nằm trên thiết bị lưu trữ mà phương tiện tiêu chuẩn không thể truy cập được do đã bị xóa trước đó hoặc bị hư hỏng nhất định đối với các phương tiện kỹ thuật số.
Khôi phục dữ liệu không áp dụng cho các trường hợp dữ liệu chưa được ghi vào bộ lưu trữ liên tục, chẳng hạn như tài liệu đã được tạo nhưng cuối cùng không thể lưu vào ổ đĩa cứng do mất điện.
Một số trường hợp bị mất dữ liệu điển hình nhất
Vô tình xóa một tệp hoặc một thư mục
Mục đích chính của việc xóa các tệp là giải phóng không gian lưu trữ mà tệp đó sử dụng trên bộ nhớ để lưu trữ một tệp mới. Nhưng thực tế, không gian lưu trữ không bị xóa ngay lập tức, nghĩa là nội dung tệp vẫn còn tồn tại trên bộ nhớ cho đến khi không gian lưu trữ này được sử dụng lại để lưu một tệp mới.
Vì vậy, việc bạn cần làm trước tiên là tạm dừng các công việc lưu, ghi, sao chép hay cắt dán các tệp trên thiết bị sau đó sử dụng các phần mềm khôi phục dữ liệu để lấy lại dữ liệu đã mất. Nhìn chung, dù là nguyên nhân phổ biến nhưng lại khá đơn giản để khắc phục.
Lỗi định dạng hệ thống tệp tin
Định dạng hệ thống tệp tin có thể bị lỗi, chẳng hạn như chỉ định sai phân vùng đĩa hoặc do xử lý sai bộ lưu trữ (ví dụ: thiết bị NAS thường định dạng bộ nhớ trong sau khi cố gắng định cấu hình lại RAID).
Quy trình định dạng tạo cấu trúc hệ thống tệp trống trên bộ lưu trữ và ghi đè lên bất kỳ thông tin nào. Nếu định dạng của hệ thống tệp mới và cũ trùng nhau, nó sẽ phá hủy cấu trúc hệ thống tệp hiện có bằng cách ghi đè chúng bằng cấu trúc mới và có thể xóa sạch dữ liệu người dùng.
Cấu trúc hệ thống tệp bị hỏng
Các hệ thống tệp hiện đại có khả năng bảo vệ tốt đối với một số lỗi nội bộ, tuy nhiên, chúng cũng phải “bó tay” trước các trục trặc phần cứng hoặc phần mềm. Ngay cả khi một phần dữ liệu nhỏ được ghi sai vào một vị trí không đúng trên bộ nhớ vẫn có thể gây ra sự phá hủy cấu trúc hệ thống tệp, phá vỡ các liên kết đối tượng hệ thống tệp và làm cho hệ thống này không thể đọc được. Ngoài ra, sự cố này có thể xảy ra do mất điện hoặc lỗi phần cứng.
Mất thông tin phân vùng
Lỗi này có thể xảy ra do hoạt động “fdisk” không thực hiện thành công hoặc lỗi đến từ người dùng, thường dẫn đến mất thông tin về vị trí và kích thước của một phân vùng.
Lỗi từ thiết bị vật lý
So với những lỗi ở trên xuất phát từ bên trong phần mềm máy tính, lỗi đến từ thiết bị vật lý như: ổ đĩa bị cháy, ổ bị gãy, bị hư hỏng, đĩa từ bị trầy xước, đầu đọc thông tin hỏng, bo mạch cháy… phức tạp hơn rất nhiều. Xác suất để khôi phục dữ liệu cũng thấp hơn.
Nếu bạn nghi ngờ bất kỳ sự cố vật lý nào liên quan đến bộ nhớ (ví dụ: thiết bị không khởi động, phát ra tiếng ồn bất thường, quá nóng, gặp sự cố khi đọc dữ liệu, v.v.), bạn không nên tự mình thực hiện bất kỳ phương pháp sửa chữa nào cả. Điều cần làm là mang bộ lưu trữ đến những công ty phục hồi dữ liệu chuyên dụng.
Có mấy cách để khôi phục dữ liệu?
Nói chung, các kỹ thuật khôi phục dữ liệu được chia thành hai loại: Sử dụng phần mềm và phục hồi bằng những kỹ thuật liên quan đến việc sửa chữa hoặc thay thế các thành phần phần cứng bị hỏng trong môi trường phòng thí nghiệm.
Sử dụng phần mềm
Phương pháp khôi phục dữ liệu dựa trên phần mềm thường được dùng phổ biến trong nhiều trường hợp. Khi một tệp được đánh dấu là đã xóa, không gian mà nó đang chiếm về cơ bản đã được dành cho các tệp mới, một số thông tin nhận dạng của tệp cũng bị loại bỏ. Tuy nhiên, phần mềm khôi phục dữ liệu sẽ quét các thiết bị lưu trữ dữ liệu của bạn để tìm các tệp ở trạng thái này và nó có thể giúp bạn khôi phục chúng.
Thông thường, phần mềm khôi phục dữ liệu sẽ cung cấp cho bạn bản xem trước các tệp có thể khôi phục và cho phép bạn lọc kết quả để có thể hiểu rõ hơn về các tệp có sẵn. Sau đó, bạn có thể khôi phục nhiều loại tệp khác nhau bao gồm tài liệu, hình ảnh, âm thanh, email,..
Sửa chữa vật lý
Việc sửa chữa vật lý được tiến hành bởi các chuyên gia trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, chẳng hạn như khi một số bộ phận của ổ đĩa không còn hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, tất cả các biện pháp đều hướng tới việc trích xuất một lần nội dung quan trọng mà không khả năng tiếp tục sử dụng thiết bị bị ảnh hưởng.
Một số phần mềm khôi phục dữ liệu miễn phí tốt nhất
Recuva
Recuva được đánh giá là công cụ khôi phục dữ liệu miễn phí tốt nhất hiện nay. Phần mềm này rất dễ sử dụng và hỗ trợ nhiều tính năng nâng cao tùy chọn. Recuva cho phép khôi phục các tệp từ ổ đĩa cứng, ổ đĩa ngoài (USB, v.v.), đĩa BD / DVD / CD và thẻ nhớ. Một số tính năng nổi bật của Recuva gồm:
- Có đầy đủ các tính năng như bản trả phí và dễ sử dụng
- Khôi phục các tập tin đã xóa trên hệ thống máy tính
- Khôi phục tập tin trên ổ đĩa bị hỏng hoặc đã bị format
- Hỗ trợ lấy lại những email đã bị xóa
- Khôi phục dữ liệu trên thẻ nhớ, thiết bị lưu trữ ngoài, máy nghe nhạc và thậm chí là nhạc trên iPod
- Phục hồi các tài liệu văn bản Word chưa được lưu
- Xóa an toàn các tệp mà bạn muốn xóa vĩnh viễn
Puran File Recovery
Bên cạnh Recuva, Puran File Recovery cũng là một trong những phần mềm phục hồi dữ liệu miễn phí tốt nhất hiện nay. Phần mềm này rất dễ sử dụng, cho phép bạn quét bất kỳ ổ đĩa nào mà Windows phát hiện, đồng thời còn cung cấp thêm nhiều tùy chọn nâng cao. Puran File Recovery còn hỗ trợ khôi phục các phân vùng bị mất với điều kiện chúng chưa được ghi đè. Một số tính năng nổi bật của Puran File Recovery như:
- Có thể chạy trên mọi phiên bản của hệ điều hành Windows
- Cho phép xem trước thư mục và dung lượng tệp cần khôi phục
- Hỗ trợ tìm kiếm hơn 50 loại tệp khác nhau, có thể lọc kết quả tìm kiếm theo nhiều định dạng như ảnh, tài liệu, video, file nén …
- Hỗ trợ một phiên bản portable không cần phải cài đặt cho Windows 32 và 64 bit
- Khôi phục dữ liệu được trên một số định dạng như NTFS, FAT12/16/32
- Phần mềm này khá nhẹ.
EaseUS Data Recovery Wizard
Đây là một trong những phần mềm được đánh giá cực tốt trong số các phần mềm khôi phục dữ liệu bị xóa . EaseUS Data Recovery Wizard có cả bản miễn phí và bản trả phí. Thao tác khôi phục khá đơn giản, ngoài ra, phần mềm còn được người dùng yêu thích bởi giao diện rất thân thiện. EaseUS Data Recovery Wizard hỗ trợ khôi phục tệp bị xóa trên hầu hết các thiết bị lưu trữ: ổ cứng, thẻ nhớ, đĩa quang, đầu thu camera, thiết bị IOS,.. Một số tính năng nổi bật của EaseUS Data Recovery Wizard như:
- Hoạt động tốt trên cả hai hệ điều hành Windows và MacOS
- Giao diện thân thiện và thao tác khôi phục dữ liệu đơn giản
- Hỗ trợ sao lưu kết quả quét để cho lần khôi phục sau để không phải mất thời gian scan lại.
- Cho phép sắp xếp theo tên, loại tệp, ngày bị xóa khi tìm được các tệp đã xóa
- Cho phép xem trước các tệp trước khi tiến hành phục hồi .
Nhìn chung, sự thành công chung của quy trình khôi phục dữ liệu phụ thuộc nhiều vào việc lựa chọn phương pháp khôi phục phù hợp và ứng dụng kịp thời. Những thông tin trên bài viết đã cung cấp thêm cho bạn kiến thức cơ bản trong việc phục hồi dữ liệu đã mất. Chúc các bạn thành công nhé!