Mỗi lần vào truy cập vào vào một trang web, bạn luôn cảm thấy phiền phức với rất nhiều cửa sổ quảng cáo tự động xuất hiện, đó được gọi Adware. Vậy cụ thể thì Adware là gì? Cách bảo mật tránh nhiễm Adware như thế nào? Cùng Trang thủ thuật tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Adware là gì?
Khái niệm Adware
Adware là viết tắt của cụm từ “Advertising supported software”. Đây là tên của một phần mềm được thiết kế nhằm mục đích hiển thị các quảng cáo trên máy tính, điều hướng các yêu cầu tới website quảng cáo và thu thập các kiểu dữ liệu marketing.
Adware có thể được ngụy trang dưới nhiều dạng từ quảng cáo hiển thị, banner đến quảng cáo toàn màn hình, video và các cửa sổ bật lên. Khi xâm nhập thành công vào thiết bị, Adware sẽ thực hiện các tác vụ mà người dùng không mong muốn như:
- Tự động mở tab mới.
- Thay đổi trang chủ tìm kiếm.
- Thu thập thông tin người dùng sử dụng cho mục đích quảng cáo.
- Chuyển hướng người dùng đến những trang web dạng NSFW (not safe/suitable for work).
Hầu hết các Adware là hợp pháp và an toàn để sử dụng, bạn hoàn toàn có thể truy cập vào quảng cáo hoặc tải các ứng dụng miễn phí nếu có nhu cầu. Tuy nhiên, bạn vẫn nên cảnh giác vì không loại trừ khả năng Adware chứa mã độc hại.
Lịch sử ra đời của Adware
Adware được xuất hiện lần đầu vào năm 1995, lúc đó một số chuyên gia xem Adware là một nhánh khác của spyware – một phần mềm gián điệp cho phép kẻ xấu thu thập những thông tin bí mật từ máy tính của người khác khi kiến thức sử dụng máy tính của họ bị hạn chế. Tuy nhiên, sau một thời gian nghiên cứu, các chuyên gia bảo mật sau đó đã chỉ ra điểm khác biệt giữa Adware và spyware, sau đó kết luận adware chỉ là một PUP (potentially unwanted program) cũng như ít nguy hiểm hơn.
Khi tính hợp pháp của phần mềm này được tăng lên, nó đã nhận được một cái nhìn khác và chỉ được xem là một “chương trình không mong muốn”.
Đỉnh điểm vào những năm 2005 – 2008, các nhà phát triển Adware đã bắt đầu lạm dụng và thường tự ý phân phối chúng mà không có sự giám sát của bên đối tác. Hậu quả dẫn đến là Adware đã xuất hiện mọi lúc, mọi nơi, khiến người dùng nghĩ đang bị chúng tấn công.
Những năm gần đây, các trình duyệt web phổ biến thường được trang bị thêm Adblocker. Tuy nhiên, đây lại là “con dao hai lưỡi” vì mặc dù chúng có thể bảo vệ người dùng khỏi Adware, nhưng đồng thời, Adblocker cũng khiến các trang web mất đi doanh thu từ những quảng cáo hợp pháp.
Ai được lợi từ các Adware?
Nhà phát triển Adware và nhà cung cấp phân phối sẽ kiếm tiền từ bên thứ ba thông qua:
- Hoa hồng cho mỗi lần nhấp chuột: họ được trả tiền mỗi khi bạn mở một quảng cáo.
- Hoa hồng cho mỗi lượt xem: họ được trả tiền mỗi khi quảng cáo của bên thứ ba hiển thị đến bạn.
- Hoa hồng cho mỗi lần cài đặt: họ được trả tiền mỗi khi phần mềm đi kèm được cài đặt trên thiết bị.
Các bên thứ ba tài trợ sẽ được hưởng lợi từ Adware bằng cách:
- Thu hút nhiều người sử dụng hơn cho phần mềm của họ.
- Hiển thị sản phẩm, dịch vụ của họ đến với khách hàng tiềm năng.
- Thu thập dữ liệu về bạn để thực hiện các chương trình tiếp thị hiệu quả hơn.
Hướng dẫn cách bảo mật tránh nhiễm Adware
Adware thâm nhập vào thiết bị như thế nào?
Các phần mềm này sẽ nhận được tài trợ từ nhà cung cấp quảng cáo hoặc kiếm doanh thu thông qua quảng cáo. Do đó, người dùng sẽ luôn gặp quảng cáo khi sử dụng các phần mềm miễn phí.
Khi bạn truy cập vào một website không an toàn
Adware sẽ lợi dụng các lỗ hổng của trình duyệt để tự động tải vào ổ đĩa trong thiết bị của bạn. Sau khi xâm nhập thành công, Adware tiến hành thu thập dữ liệu, sau đó điều hướng bạn đến một số trang web độc hại và chèn thêm quảng cáo rác vào trình duyệt.
Dấu hiệu nhận biết Adware
Trước tiên, bạn cần lưu ý Adware có thể xâm nhập trên bất kỳ thiết bị và hệ điều hành nào. Một vài dấu hiệu điển hình giúp bạn nhận diện Adware có đang tồn tại trên hệ thống của mình hay không:
- Quảng cáo xuất hiện ở các vị trí không bình thường hoặc quảng cáo không mong muốn xuất hiện.
- Trang homepage trên trình duyệt web thay đổi không rõ nguyên nhân và chưa được sự cho phép của bạn.
- Các website mà bạn thường xuyên truy cập đã không còn hiển thị đúng cách.
- Các liên kết điều hướng tới một trang web không theo ý định của bạn
- Trình duyệt web bị chậm hoặc có thể bị treo
- Toolbar, các tiện ích mở rộng hoặc một số plugin mới đột nhiên xuất hiện trên trình duyệt của bạn.
- Tự động cài đặt các ứng dụng mà không được bạn cho phép
Trước đây, người dùng Macbook thường không lo ngại về Adware nhờ hệ thống đã được tích hợp Anti-Malware – Xprotect. Hơn nữa, hacker cũng thường nhắm vào đối tượng dùng Windows hơn.
Tuy nhiên vào 2012, một phiên bản Adware đặc biệt dành cho Mac đã xuất hiện và từ đó số lượng Mac Adware ngày càng nhiều. Đồng thời, các hacker, tổ chức bí mật, thậm chí là một số nhà cung cấp ứng dụng “có ngụy trang hợp pháp” cũng gia nhập vào sân chơi này.
Phương pháp xử lý khi máy tính bị nhiễm Adware
Dưới đây là cách để gỡ bỏ Adware ra khỏi máy tính:
- Sử dụng các phương pháp gỡ bỏ cài đặt ứng dụng truyền thống đối với các tiện ích được tích hợp trên hệ điều hành.
- Dùng chương trình diệt virus để quét máy tính của bạn
- Download chương trình Anti-Malware/Adware (ví dụ Malwarebytes) để bảo vệ thiết bị.
- Xóa lịch sử duyệt web
Cách bảo mật thiết bị để tránh Adware
Việc thiết bị nhiễm Adware có thể đến từ một nguyên nhân nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Để đảm bảo an toàn tối đa cho thiết bị, bạn nên áp dụng một số phương pháp sau:
- Luôn cẩn thận với những gì bạn tải xuống, đọc kỹ điều khoản xem có đề cập đến phần mềm quảng cáo hay không.
- Sử dụng tính năng chặn cửa sổ pop-up để hạn chế quảng cáo độc hại hoặc NSFW. Bạn có thể thực hiện việc này đơn giản với Google Chrome trong Preferences -> Privacy -> Content Settings
- Tuyệt đối không bấm vào những quảng cáo mờ ám hoặc nghi ngờ chúng độc hại
- Tránh dùng torrent/các website download bất hợp pháp
- Không truy cập những website lạ và cảm thấy không đáng tin cậy
- Cài đặt phần mềm chống vi-rút
- Sử dụng phần mềm anti-spyware giúp bạn phát hiện dễ dàng hơn.
Trên đây là những thông tin khái quát về Adware, một phần mềm quảng cáo dù không độc hại nhưng luôn mang lại phiền toái cho bạn mỗi khi trình duyệt web. Hãy áp dụng những phương pháp mà Trang thủ thuật đã chia sẻ để giúp thiết bị của bạn ngăn chặn phần mềm này nhé.